Een ondernemingsplan speelt een grote rol bij de start van een bedrijf. Of je nu een compleet nieuwe onderneming begint of een bestaand bedrijf overneemt; in het ondernemingsplan wordt het totale plan van aanpak helder uiteengezet. Het plan wordt ook wel businessplan of bedrijfsplan genoemd. Hoe je zo’n ondernemingsplan maakt en welke handige tools je kunt gebruiken, leggen we uit in dit artikel.
Wat is een ondernemingsplan?
Een ondernemingsplan is een strategisch plan waarin de doelstellingen en gewenste ontwikkeling van een onderneming worden vastgelegd en onderbouwd. Kansen, concurrentie, risico’s en potentiële klanten worden uitgebreid in kaart gebracht. Een ondernemingsplan geeft sturing en helderheid en wordt door de ondernemer zelf opgesteld, zowel voor hem- of haarzelf als voor potentiële kredietverleners.
Bedrijfsplan, businessplan of ondernemersplan
Het ondernemingsplan staat bekend onder verschillende benamingen. Ook de termen bedrijfsplan, ondernemersplan en businessplan worden hiervoor gebruikt.
Eigen bedrijf starten
Een eigen bedrijf starten, waar begin je? Natuurlijk begint ondernemen altijd met een goed idee. Maar een briljant idee alleen is niet voldoende. Om goed van start te gaan, heeft elke ondernemer een plan van aanpak nodig. Een ondernemingsplan is niet verplicht, maar wel heel nuttig als je voor jezelf wilt beginnen. Gelukkig hoef je het wiel niet helemaal opnieuw uit te vinden. Natuurlijk is je plan uniek, maar de grove lijnen voor een ondernemingsplan staan redelijk vast. Verderop in dit artikel gaan we hier dieper op in.
„Going into business without a business plan is like going on a mountain trek without a map or GPS support – you’ll eventually get lost and starve!“
Amerikaans entrepreneur, auteur en business coach
Bedrijf overnemen, verkopen of laten groeien
Een ondernemingsplan is niet alleen van belang voor startende ondernemers. Ook bij een bedrijfsovername is een businessplan onmisbaar. Ondernemers die willen stoppen met hun bedrijf stellen bovendien hun ondernemingsplan op wanneer zij hun onderneming willen verkopen. Tot slot stellen bestaande ondernemers hun bedrijfsplan op of bij wanneer zij hun onderneming willen laten doorgroeien naar een volgende (volwassen) fase.
Businessplan en financiering
Ondernemers die met een businessplan werken, hebben veel meer mogelijkheden als het gaat om financiering dan ondernemers die dit niet doen. Het ondernemingsplan brengt helder in kaart welk bedrag aan financiering nodig is. Zowel de bank als andere kredietverstrekkers stellen een goed ondernemersplan inclusief een duidelijk onderbouwde begroting als voorwaarde voor financiering. De ondernemer laat daarmee zien waar het geleende geld in geïnvesteerd wordt en wat het rendement zal worden. Vooral in tijden waarin het steeds lastiger wordt voor startende ondernemers om krediet te krijgen, zijn een goed businessplan en een heldere begroting dus van groot belang.
Ondernemingsplan schrijven: wat staat er in?
Het ondernemingsplan moet antwoord geven op de volgende vragen:
- Wie ben jij als ondernemer en wat ga je precies doen?
- In welke behoefte ga je voorzien?
- Hoe ziet de markt eruit? Wie is de doelgroep en wat is de concurrentie?
- Wat is je (beknopte) marketingplan? Welke middelen gebruik je en wat wordt de marketingmix?
- Hoe ziet het financieel plan eruit? Denk aan de verwachte omzet, kosten en winst.
- Overige belangrijke zaken zoals de gekozen rechtsvorm, bestemmingsplannen, octrooi en ondernemen in het buitenland.
„If you do not know where you are going, every road will get you nowhere“
Amerikaans oud-minister van Buitenlandse Zaken en politicoloog
Ondernemingsplan maken
Er zijn verschillende soorten ondernemingsplannen. Diverse banken en ook de Kamer van Koophandel bieden gratis sjablonen om een bedrijfsplan ‘op de ouderwetse manier’ in een Word-document volledig uit te schrijven. Dat klinkt heel handig, maar een ondernemingsplan maken kan sneller en praktischer. Hiervoor adviseren wij het Business Model Canvas. Dit is een ondernemingsplan op slechts 1 pagina, waardoor het erg overzichtelijk is en gemakkelijk aan de muur kan worden gehangen zodat het bedrijfsplan ‘top of mind’ blijft voor partners en medewerkers.
Business Model Canvas als bedrijfsplan
Het Business Model Canvas is een tool om businessmodellen te beschrijven, analyseren en ontwerpen. Anders gezegd; het is een overzichtelijk ondernemingsplan, dat past op 1 vel papier en bestaat uit 9 bouwstenen.
Het Business Model Canvas werd bedacht door Alexander Osterwalder en gepubliceerd in zijn boek Business Model Generation (2009). Een groot voordeel van dit type bedrijfsplan is het dynamische karakter; het BMC-model kun je gemakkelijk aanpassen en groeit mee met je bedrijf, zodat snel bijsturen mogelijk is. Het canvas wordt daarom veel gebruikt door start-ups en lean start-ups.
„The business plan should address: ‘How will I get customers? How will I market the product or service? Who will I target?’ The principles of a business plan are pretty much the same. But after page one to two, everything is unpredictable, because costs or competition will change and you don’t know how things will be received by the market. You have to be able to continually adapt. Companies that fail to adapt will die. Others are brilliant at adapting.“
Entrepeneur, auteur, investeerder en CEO Magic City Ford Lincoln
Business Model Canvas bouwstenen
Deze 9 bouwstenen van het BMC-model geven een overzicht van alle verschillende aspecten die van invloed zijn op het creëren van meerwaarde voor de onderneming:
- Klantsegmenten (customer segments)
- Waardeproposities (value propositions)
- Kanalen (channels)
- Klantrelaties (customer relationships)
- Inkomstenstromen (revenue streams)
- Key resources
- Kernactiviteiten (key activities)
- Key partners
- Kostenstructuur (cost structure)
Een uitgebreide omschrijving van deze handige businessmodel-tool is te vinden in ons artikel Business Model Canvas.
Ondernemingsplan voorbeeld
Hieronder vind je een voorbeeld van het BMC-model of bedrijfsplan voor iPod/iTunes van Apple. Doordat goed is nagedacht over de 9 bouwstenen ontstaat er een heel geordend en begrijpelijk schema.
Zelf een bedrijfsplan maken
Zelf een bedrijfsplan maken op 1 vel papier? Maak gebruik van onze Business Model Canvas template waarop je gemakkelijk het ondernemingsplan invult voor je eigen bedrijf.
Belang van een goede waardepropositie
Elke onderneming valt of staat met de kwaliteit van de waardepropositie. Een waardepropositie creëert toegevoegde waarde voor een klantsegment, met onderscheidende diensten of producten die een klantprobleem oplossen of die voorzien in een bepaalde klantbehoefte. Zonder een goede waardepropositie heeft de onderneming dus eigenlijk geen bestaansrecht.
Value proposition canvas
Voor het ontwerpen van de perfecte waardepropositie ontwikkelde Alexander Osterwalder het value proposition canvas. Met deze tool kun je achterhalen waarvoor de klant een leverancier nodig heeft, wat extra waarde kan opleveren voor de klant en wat de klant als nadelig of vervelend ervaart. Hiermee kan de waardepropositie beter aansluiten op de behoeften van de klant. Het value proposition canvas maakt deel uit van het Business Model Canvas en is eveneens een waardevol instrument voor startende ondernemingen.
Ondernemingsplan updaten en doorgroeien na de start
Een ondernemingsplan zal regelmatig bijgesteld en geüpdatet moeten worden. Hoe vaak dit nodig is, hangt af van het type onderneming, de resultaten en de ontwikkelingen in de branche. Het is verstandig om regelmatig de doelen door te lopen en zeker elk jaar het bedrijfsplan te updaten. Met het Business Model Canvas is dit een overzichtelijke taak.
Van start-up tot gevestigde onderneming
Kun je de onderneming na enige jaren als een gevestigde onderneming beschouwen? Is er sprake van een marktaandeel, van historische data over de markt en organisatie en is het behouden en uitbouwen van het bestaande marktaandeel een doel op zich geworden? Dan is het bedrijf toe aan de volgende volwassen fase.
Gevestigde ondernemingen kunnen hun historische data gebruiken in hun externe analyse en interne analyse, om daarna hun markt-fit te toetsen en verder te optimaliseren. Daar is de SMP-methode op gebaseerd. De SMP-methode is speciaal ontwikkeld voor volwassen ondernemingen en bestaat uit 7 stappen om vanuit de SWOT-analyse een marketingstrategie, marketingmix en een marketingjaarplan uit te stippelen. Op naar de volgende fase in de levenscyclus van de onderneming.
